Περιγράφονται ως κομμάτια ιστών ή χόνδρων που «επιπλέουν» μέσα στην άρθρωση και δημιουργούν σοβαρά προβλήματα όταν βρεθούν σε λάθος σημείο της. Τα ελεύθερα σωματίδια, όπως αναφέρονται στην ιατρική ορολογία, συνήθως προκύπτουν έπειτα από οξείς τραυματισμούς ή παθήσεις που φθείρουν τις αρθρώσεις. «Υπαίτιοι» θεωρούνται η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η φυματίωση, οι καλοήθεις όγκοι της αρθρικής μεμβράνης, τα κατάγματα, τα σοβαρά τραύματα, ή και η φλεγμονή στα οστά.
Στην ποδοκνημική άρθρωση (που σχηματίζεται από το κάτω άκρο της κνήμης, το κάτω άκρο της περόνης, και τις άνω και πλάγιες επιφάνειες του αστραγάλου) τα ελεύθερα ενδαρθρικά σώματα συνδέονται με την υμενίτιδα, τη διάταση του αρθρικού θύλακου, το σύνδρομο πρόσκρουσης του αστραγάλου, αλλά και με τον μυϊκό πόνο. Ειδικά όταν συνδυάζονται με τη χαλάρωση της άρθρωσης είναι πολύ πιθανό να επιτείνουν την εκφυλιστική αρθρίτιδα. Τα δε οστεόφυτα εμφανίζονται πιο συχνά σε πόδια αθλητών, στο πρόσθιο χείλος της κνήμης ή του αστραγάλου, ως αποτέλεσμα πολλαπλών διαστρεμμάτων στα οποία δεν δόθηκε η απαραίτητη προσοχή.
ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ;
Κατά κύριο λόγο από τα ελεύθερα σωματίδια προκαλούνται μηχανικά προβλήματα (εμπλοκή, κριγμός), πόνος κατά τη διάρκεια της βάδισης, πρήξιμο, ή και «κλείδωμα». Ο ορθοπεδικός χειρουργός κατά τη διάρκεια μιας αναίμακτης, ελάχιστα επεμβατικής τεχνικής μπορεί να αφαιρέσει όσα τεμάχια βρίσκονται ήδη μέσα στην άρθρωση αλλά και όσα είναι έτοιμα να αποσπαστούν· ταυτόχρονα του δίνεται η δυνατότητα να κάνει έναν ενδελεχή έλεγχο σε όλη την άρθρωση.
ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ;
Η αρθροσκόπηση στην ποδοκνημική, όμως, απαιτεί εμπειρία και καλή γνώση της άρθρωσης καθώς στην περιοχή υπάρχουν αρκετά νεύρα, αγγεία και τένοντες – πλέον, βέβαια, υπάρχουν εξειδικευμένα αρθροσκόπια και αρθροσκοπικά εργαλεία μικρής διαμέτρου. Σε περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας μπορεί να διενεργηθεί και υμενεκτομή, δηλαδή αφαίρεση του αρθρικού υμένα που φλεγμαίνει.
Μετά από ένα οξύ τραυματικό επεισόδιο, και την απόσπαση από την άρθρωση χόνδρινου ή οστεοχόνδρινου τεμαχίου, είναι δυνατή η επανατοποθέτησή του και η καθήλωσή του με στόχο την επούλωση – απαραίτητη προϋπόθεση το χειρουργείο να γίνει σε σύντομο διάστημα από τον τραυματισμό. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι βιοαπορροφήσιμα και όχι μοσχεύματα, ο χρόνος αποκατάστασης και επούλωσης είναι μικρός, δεν υπάρχει μετεγχειρητικός πόνος, και ο ασθενής συνήθως επιστρέφει σύντομα στις δραστηριότητές του.
ΤΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ;
Ο χρόνος αποκατάστασης μετά την αρθροσκόπηση στην ποδοκνημική εξαρτάται από τη σοβαρότητα της βλάβης, και είναι διαφορετικός για τον κάθε ασθενή. Μετά το χειρουργείο και για διάστημα 4 εβδομάδων συστήνονται φυσικοθεραπείες και σταδιακή αύξηση των καθημερινών και αθλητικών δραστηριοτήτων.